مراحل تنفس [روش صحیح دم و بازدم در خوانندگی]: تنفس در آواز، پایه و اساس آواز خواندن است.

همانطور که “تترازینی” می گوید: تنفس کنترل نشده، مانند بنیادی لرزان است که نمی توان بر روی آن چیزی بنا کرد و تا زمانی که این اساس توسعه نیابد و تقویت نشود،

خوانندۀ تازه کار نمی تواند انتظار داشته باشد که هیچ نتیجۀ مطلوبی حاصل شود (کروسو و تترازینی، 1975، ص. 10).

چرا تنفس در آواز به صورت مناسب تا این اندازه حیاتی است؟

چرا اصطلاح “پشتیبانی تنفسی” در واژگان اساتید صداسازی، رهبران ارکستر و خوانندگان، بسیار رایج است؟

دلایل آن بسیار زیاد است – خواننده ای که دارای تکنیک تنفس مناسب است:

• فشار هوای لازم را برای آواز خواندن در تمام محدودۀ صوتی مورد نیاز ایجاد می کند.
• بازدم را کنترل می کند تا بتواند عبارات طولانی را ادا کند.
• فشار تنفس در آواز را تنظیم می کند تا سطح داینامیک صدا را بهتر کنترل کند.
• کنترل بیشتری بر کیفیت لحن دارد.
• عضلات تنفسی را در بین عبارات، آزاد می کند تا تنش را کاهش دهد و صدای آزادتری تولید کند.
• ارتعاش یا ویبراتو کنترل شده تری داشته باشد.

ونارد (1967) این مزایا را به زیبایی جمع بندی می کند و می گوید، مهم نیست که یک فرد چقدر خوب آواز می خواند، با پیشرفت در تکنیک تنفس، آواز او بهبود می یابد!

اما ما اضافه می کنیم که “کنترل تنفس” برای خوانندگان در هر سبک، به اندازه تنفس و یا حتی بیشتر از آن واجب و مفید خواهد بود.

مراحل تنفس در آواز

چهار مرحلۀ اصلی چرخۀ تنفس در آوازخوانی عبارتند از:

• دم
• تعلیق بسیار مختصر جریان هوا
• بازدم
• بازیابی (آزاد شدن مختصر تنش در عضلات تنفسی)

تنفس دیافراگم

روش صحیح دم و بازدم در خوانندگی

دیافراگم و عضلات بین دنده ای خارجی (عضلات دنده بیرونی)، دو عضلۀ اصلی هستند که در هنگام استنشاق برای آواز منقبض می شوند (ساندبرگ، 1993).

دیافراگم یکی از مورد بحث ترین عضلات در آواز خواندن است.

این بخش، یک عضله به شکل گنبد است که زیر ریه ها قرار دارد و آنها را از محتوای شکم جدا می کند.

هنگامی که دیافراگم منقبض می شود، پایین آمده و در ریه ها خلا ایجاد می کند (شکل 2.1 را ببینید).

سپس هوا، وارد شده و ریه ها را پر می کند. با پایین آمدن دیافراگم، محتوای حفرۀ شکمی جابجا می شود.

با توجه به توصیه “آواز خواندن از دیافراگم”، خوانندگان اغلب به اشتباه تصور می کنند که دیافراگم در ناحیه شکم قرار دارد.

همانطور که در شکل 2.1 نشان داده شده است، قسمت بالای دیافراگم به طرز غیره منتظره ای بالا است.

همانطور که در ادامه توضیح داده شده است، توصیه باید در مورد تمرکز کردن بر شکم و عضلات بین دنده ای باشد.

دیافراگم به طور کامل پایین می آید و حداکثر هوا فقط در صورت آزاد شدن عضلات شکمی حاصل می شود.

این مسئله را به صورت ایجاد فضای عمودی برای ریه ها در نظر بگیرید.

در عین حال، با حرکت دادن دنده ها به سمت بیرون، به فکر ایجاد فضای افقی باشید.

• به عقیدۀ تترازینی، ریه ها را می توان به عنوان کیسه های خالی در نظر گرفت که از پایین به بالا با هوا پر می شوند (کروسو و تترازینی، 1975). یا می توان آنها را یک بالون در حال انبساط تصور کرد.
• فلمینگ (2005) توصیه می کند که دیوارۀ شکم به بیرون باز شود – بدون وارد کردن فشار- به طوری که دیافراگم پایین بیاید و به ریه ها اجازه دهد تا در بالاترین ظرفیت خود پر شوند.قفسۀ سینه نیز باید اندکی منبسط شود، اما این حالت، تنها در مرحلۀ نهایی دم یا استنشاق است که در آن، هوا، ریه ها را به طور کامل پر می کند.

وقتی صحبت از آزادسازی عضلات شکم می شود،

قسمت تحتانی شکم (ناحیه زیر ناف) را در بر نمی گیرد.

انبساط این قسمت از شکم، به راحتی روده ها و اندام های داخلی را به بیرون فشار می دهد؛

این مسئله، فضای اضافی را برای پایین آمدن دیافراگم ایجاد نمی کند.

خوانندگانی که قسمت تحتانی شکم را به بیرون فشار می دهند 

ممکن است دنده ها را تحت فشار قرار دهند و در نتیجه فضای کمتری برای ریه ها ایجاد کنند (آر. میلر، 1993)،

توجه داشته باشید که انبساط دنده ها و شکم باید قابل مشاهد باشد و نشانۀ خوبی برای استنشاق صحیح یک خواننده است.

انبساط پشت یا کمر در تنفس در آواز

کمر، در نتیجۀ طبیعی حرکت دنده ها به سمت خارج، کمی منبسط می شود،

اما برخی از خوانندگان، کمی تمرکز بیشتر بر روی انبساط کمر را به عنوان یک روش برای افزایش فضای انبساط ریه ها، مفید می دانند.

به عنوان مثال، فلمینگ (2005) استدلال می کند که خوانندگان باید نیم تنه خود را به صورت یک بشکه تصور کنند و این انبساط باید شامل عضلات پشت نیز باشد.

ما فکر می کنیم خوانندگانی که مایل به استفاده از ظرفیت اضافی ریه هستند،

می توانند علاوه بر انبساط پهلو و جلو، از نظارت بر انبساط پشت نیز بهره مند شوند.

با این حال، احتیاط لازم به ترتیب عبارتند از:

• خوانندگان نباید آنقدر روی انبساط  کمر متمرکز شوند که منجر به انقباض بخش جلویی شود (مک کینی ، 2005)، انبساط شکم برای استنشاق مناسب ضروری است. همانطور که در ادامه توضیح داده شده است، این مسئله برای کنترل بیشتر بازدم نیز بسیار مهم است.

جناغ/ قفسه سینه را در حالت راحت، بالا نگه دارید

در مقاله “پاسچر در موسیقی [آناتومی بدن در خوانندگی + 6 تمرین]  ژست در خوانندگان”(جله داخل گیومه لینک شود به مقاله قبل) توضیح داده شد

که چرا یک وضعیت بدنی مناسب برای آواز، شامل حفظ جناغ در یک موقعیت راحت و بالا است.

ما می خواهیم این نکته را مجدداً تأکید کنیم: جناغی که به صورت معقولی بالا قرار داشته باشد،

برای ایجاد فضا جهت حرکت دیافراگم و انبساط ریه ها بسیار مهم است.

با قرارگیری جناغ در موقعیت مناسب، فضای عمودی بیشتری ایجاد می شود و انبساط دنده ها راحت تر انجام می گیرد

(به شکل 2.2، که موقعیت جناغ را نشان می دهد نگاه کنید).

استنشاق باید بدون صدا باشد

ورود هوا باید بدون سر و صدا باشد. سر و صدا نشان دهنده انقباض گلو است که کیفیت لحن را مهار می کند(آر. میلر، 1996).

دلایل معمول این انقباض شامل یک یا چند مورد زیر است:

• نرم کام (ولیوم) بیش از اندازه آزاد است.
• فک به اندازه کافی پایین نیامده است
• زبان، خیلی عقب و در گلو منقبض شده است
• عضلات اطراف مجرای صوتی دارای تنش است

خوانندگانی که در حال استنشاق، فضای بین تارهای صوتی آنها تا اندازه ای بسته است نیز پر سر و صدا خواهند بود.

این مسئله ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که خوانندگان، بدون آمادگی مناسب شروع به آواز خواندن کنند

(تار های صوتی به لرزش در می آیند و صدا تولید می کنند؛ به آنها معمولاً کوردها یا زه های صوتی نیز گفته می شود).

این ورزش را برای استنشاق بدون سر و صدا امتحان کنید: دهان را باز کنید، فک خود را پایین بیاورید،

فضای بین تارهای صوتی را باز کنید (از نظر فنی گلوتیز نامیده می شود)، عضلات شکم را آزاد کنید و اجازه دهید تا ریه ها با هوا پر شوند.

در حالیکه زبان، دهان و فک در موقعیت خواندن حروف صدا دار قرار دارند، استنشاق کنید.

این روش بسیار کارآمد است و علاوه بر این مزیت، از تغییر ناخواسته و ناخوشایند صدای حروف صدا دار هنگام تنفس خواننده، جلوگیری می کند.

جلوگیری از تنفس سینه ای (تنفس قفسۀ سینه فوقانی)

خوانندگان ممکن است این باور اشتباه را در مورد تنفس سینه ای (استخوان بالای سینه) داشته باشند که باید سینه را تا آنجا که ممکن است منبسط کرد تا ریه ها کاملا پر شوند.

تنفس سینه ای معمولاً به عنوان تنفس قفسه سینه فوقانی شناخته می شود زیرا حرکت دادن استخوان های بالای سینه، قسمت قفسه سینۀ فوقانی را منبسط می کند.

شکل 2.2 شامل تصویری از ترقوه ها (clavicles) است که محل شروع تنفس سینه ای می باشد.

تنفس سینه ای منجر به چند مشکل می شود:

هوای غیره کافی برای عباراتهای طولانی. حجم ناحیۀ فوقانی ریه کمتر از ظرفیت ناحیۀ تحتانی آن است (به تصویر ریه ها در شکل 2.1 مراجعه کنید).

• عدم کنترل دقیق بازدم / در حین استنشاق عضلات شکم باید آزاد شوند تا امکان انقباض در دامنۀ کامل که برای ایجاد و تعدیل فشار تنفس در آواز خواندن مورد نیاز است، فراهم شود.

چرا خوانندگانی به استفاده از تنفس سینه ای تاکید دارند:

• بعضی از خواننده ها برای ظاهر بهتر، شکم را داخل نگه می دارند (اگر شکم، داخل نگه داشته شود، تنفس از طریق قفسه سینه فوقانی، تنها گزینۀ موجود است).
• انتقال نامناسب از فعالیتهای دیگر. خوانندگانی که به ورزش های شدید می پردازند (به عنوان مثال، دویدن) ممکن است به طور ناخودآگاه به تنفس سینه ای روی بیاورند زیرا این افراد معمولا در پاسخ به کمبود نفس در هنگام ورزش به این نوع تنفس متوسل می شوند (راه حل، یادگیری روش تنفس با استفاده از عضلات شکم و دنده ها در چنین فعالیت هایی است). به عنوان مثال هنگام ورزش، بر روی استنشاق با آزاد کردن عضلات شکم و انبساط دنده ها، تمرکز کنید).

• از آنجا که رقصیدن به میزان بالایی از تحرک احتیاج دارد و متکی بر عضلات اصلی است، در بین رقصندگان تنفس سینه ای رایج است. همانطور که در زیر توضیح داده شده است، این امر مستلزم تغییر در استفاده از عضلات برای خواندن عبارت های طولانی تر است.

تنفس قفسۀ سینۀ فوقانی و حرکت شانه

تنفس قفسه سینه فوقانی ممکن است با حرکت شانه همراه باشد (ونارد ، 1967). چنین حرکتی بصورت ناخودآگاه اتفاق می افتد زیرا حرکت شانه، به جبران کم عمق بودن استنشاق حاصل از تنفس قفسه سینه فوقانی، کمک می کند.

عضلات مختلفی، شانه ها و دنده ها را به هم متصل می کنند.

بالا بردن شانه ها می تواند دنده ها را اهرم کند و اثری مکش-مانند ایجاد کند که هوا را به داخل ریه ها می کشاند.

همچنین، حرکت شانه منجر به کشیدگی گردن می شود زیرا گروه های عضلانی زیادی در بالا بردن شانه نقش دارند.

این گروه ها “استرنوکلئیدوماستوئیدها” و “اسکالنزها” هستند که از پشت گوش ها تا ترقوه و جناغ کشیده شده اند (فیشر ، 1966؛ وننارد 1967).

خواننده ها باید مراقب حرکت شانۀ خود باشند – حتی اگر این حرکت همیشه نشانۀ تنفس قفسه سینه فوقانی نباشد، نشانه مطمئنی از کشش غیره لازم است.

نفس کامل بکشید، اما از استنشاق بیش از حد خودداری کنید

خواننده ها باید نفس کامل بکشند تا ظرفیت کافی برای خواندن عبارتهای طولانی را داشته باشند.

با این حال، جلوگیری از وسوسۀ کشیدن عمیق ترین نفس ممکن، ضروری است.

• ریچارد میلر (1966) استدلال می کند که “ریه ها هرگز نباید احساس انباشتگی کنند – فقط باید ارضاء باشند”. دو دلیل اصلی برای جلوگیری از پر کردن بیش از حد ریه وجود دارد:
• این نوع تنفس، میزان بازدم را افزایش می دهد (آر. میلر، 1996) که هدف از چنین تنفسی را با شکست مواجه می کند. همچنین، بازدم بیش از حد، با صدا یا لحن نا مطلوبی همراه است.
• این نوع تنفس در آواز، ممکن است منجر به تنش بیش از حد در قفسه سینه/ گردن / حنجره شود.

تعلیق بسیار کوتاه

یک تعلیق بسیار کوتاه قبل از بازدم، امکان سوئیچ بین “استفاده از عضلات برای استنشاق” را به “استفاده از عضلات برای بازدم” فراهم می کند.

در تنفس روزمره اغلب تعلیق واقعی وجود ندارد، بلکه یک تغییر فوری از استنشاق به بازدم صورت می گیرد،

اما این مکث کوتاه برای آواز خواندن لازم است تا زمینه برای پشتیبانی کامل از نفس فراهم شود.

پس از استنشاق، “گلوت” به طور طبیعی، بسته می شود. برخی از منابع، تمرینات خاصی را برای تعلیق توصیه می کنند.

اگر خواننده هایی که تجربۀ کمتری دارند، به این تمرینات تعلیق بپردازند، معمولا عضلات حنجره و گردن را وارد کشیدگی کرده و گلوت را خیلی محکم می ببندند.

این مسئله ممکن است منجر به شرایط ناخواسته شود.

با این وجود، تمرینات تعلیق برای یادگیری حفظ وضعیت شکم و دنده ها در استنشاق مفید هستند و راه را برای بازدم مناسب هموار می کنند.

رهبران ارکستر و معلمان باید خوانندگان را تشویق کنند که بسته بود گلوت را در حالت آزاد نگه دارند و از کشیدگی عضلات حنجره و گردن در طی چنین تمریناتی جلوگیری کنند.

بازدم

پس از استنشاق و تعلیق کوتاه، دنده ها و شکم کمی به سمت خارج منبسط شده و ما آماده آواز هستیم.

در این مرحله، بسیاری از خوانندگان شنیده اند که برای بازدم و آواز مناسب، به “پشتیبانی تنفس” نیاز دارند.

در پایان به این نتیجه رسیدیم که برای داشتن یک تنفس مناسب در خوانندگی باید تمام مراحل تنفس را درست انجام داده و روش صحیح دم و بازدم در خوانندگی را آموخت تا در هنگام خوانندگی دچار کمبود نفس نشویم مرکز ایران وکولوژی با تیم متخصص و مقالات درمانی صدا شما را در این امر یاری می کند

تیم تحریریه ایران وکولوژی به شما پیشنهاد می کند تا در خصوص این مطالب نیز مطالعه ای داشته باشید!

• Sovt چیست؟ [مزایای استفاده از تمرینات sovt]
• اساتید آواز راک
• بهداشت صدا [تغذیه و 12 نکته برای رعایت بهداشت حنجره]
• نتایج تحقیقات تنفسی
• شایع ترین اختلالات صوتی