یکی از مشکلاتی که به‌طور کلی صداپیشگان و به‌طور خاص خواننده‌ها با آن رو به رو هستند وجود فشار و تقلای زیاد برای رسیدن به نت‌های بالاست. حتی در برخی مواقع خواندن در نت‌های پایین و بم هم دشوار می‌شود .در این مقاله شما را با تکنیک خارق‌العاده‌ای آشنا می‌کنیم که استفاده از آن می‌تواند به رفع این فشار کمک کند. همچنین اگر دچار خستگی صوتی می‌شوید و به تشخصی پزشک دچار بیماری گرفتگی عضلات حنجره شده‌اید خواندن این مقاله به درمان شما بدون شک کمک خواهد کرد.
صدا چگونه تولید می‌شود؟
برای این موضوع باید کمی به عقب تر برگردیم : بیایید به داخل دهان نگاهی بیندازیم. وقتی شما به داخل دهان نگاه می‌کنید قادر به دیدن حنجره نیستید ولی ساختارهایی را ملاحظه می‌کنید که برای شکل‌دهی به صدا مهم هستند و سلامت آن‌ها برای صداپیشگان از اهمیت برخوردار است. زبان و دندان‌ها برای شما آشنا هستند. سقف دهان را می‌توان به سه قسمت سخت‌کام، نرم‌کام و زبان کوچک تقسیم نمود. همچنین بخشی از حلق نیز قابل مشاهده است.
حال بیایید به حنجره نگاهی بیندازیم؛ برای مشاهده حنجره باید توسط متخصصی ویزیت شوید که از وسیله‌ای به نام استروبوسکوپ برای معاینه حنجره استفاده می‌کند چراکه حنجره در حلق شما قرار دارد و با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست.
در قسمت قدامی حنجره اپی گلوت قرار دارد. یک فِلَپ برگ مانند که به ریشه زبان و غضروف حنجره متصل شده است. حین تنفس اپی گلوت به سمت بالا می‌آید و درنتیجه هوا به‌راحتی وارد حنجره و ریه شده و خارج می‌شود. حین بلع اپی گلوت به سمت عقب و پایین حرکت کرده و روی حنجره را می پوشاند تا مانع از ورود غذا به حنجره و ریه شود. در حنجره شما یک ورودی مثلثی می بینید که در قسمت قدامی باریک و در قسنت خلفی پهن است. این ورودی چاکنایی یا گلوتیس نامیده می‌شود. اینجا ورودی ریه است. هنگام تنفس یا آواسازی هوا از اینجا عبور می‌کند. لبه های داخلی تارهای صوتی برای ارتعاش حرکتی آزادانه دارند.
برای نزدیک سازی تارهای صوتی و تولید صدا عضلات عمقی حنجره فعال می‌شوند. این عضلات نه تنها موقعیت تارهای صوتی را تعیین می‌کنند بلکه در تعیین شکل و میزان سفتی تارهای صوتی نیز اثری تعیین‌کننده دارند. برای مثال عضلات عمقی تارهای صوتی را شل می‌کنند و آن‌ها را برای تولید صدای بم‌تر آماده می‌سازند. در کنار تارهای صوتی واقعی تارهای صوتی کاذب نیز حضور دارند. تارهای صوتی کاذب از موکوز پوشانده شده‌اند ولی عضله‌ای ندارند. این تارها به میزان اندکی حین آواسازی به‌ویژه هنگام تولید ویبراتو مرتعش می‌شوند. اهمیت تارهای صوتی کاذب از آن جهت است که هنگام بلعیدن با بسته شدن خود منجر به انسداد کامل راه هوایی می‌شوند.
عبارت دیگری که به‌جای تارهای صوتی استفاده نمود، چین‌های صوتی است. از آنجایی که تارهای صوتی دارای ضخامت بافتی هستند و شبیه سیم گیتار نازک نیستند بهتر است از عبارت چین صوتی یا طلاب صوتی استفاده نمود.
صدا درون حنجره یعنی دقیقاً بین دو طلاب صوتی تولید می‌شوند؛ اینجا جایی است که ما به‌وسیله آن بلندی و فرکانس را تغییر می‌دهیم. همان‌طور که اشاره کردیم هنگام تنفس تارهای صوتی از هم جدا هستند و هوا وارد ریه‌ها می‌شود. دقیقاً قبل از شروع آواسازی تارهای صوتی به سمت هم حرکت می‌کنند و وقتی‌که به هم می‌رسند، هوایی که از ریه‌ها خارج می‌شود زیر تارهای صوتی تجمع می‌کنند این فشار را فشار هوای زیر چاکنایی می‌نامند. همچنان وقتی فشار زیر چاکنایی افزایش پیدا می‌کنند تارهای صوتی به سمت عقب هل داده می‌شوند و هوا از بین آن‌ها عبور کرده و لایه خارج مخاطی را مرتعش می‌کنند. صدا تولید شد.
همگام با تولید صدا
همان‌طور که اشاره شد در تولید صدا عضلات و خروج هوا نقش دارند. بنابراین سلامت این عضلات و همچنین میزان فشار هوای زیر چاکنایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند. منظور از سلامت عضلات نبود بیماری بافتی و همچنین نرمال بودن تنش و اسپاسم عضلانی است. وجود اسپاسم و تنش در عضلات به‌خصوص تارهای صوتی کاذب سبب اعمال فشار و تقلای آسیب‌زننده برای تولید صدا می‌شود.
بعد از این عضله میزان فشار زیر چاکنایی است که از اهمیت بسیار برخوردار است. در یک جمله و خیلی ساده بیان کنیم که در صورت افزایش فشار زیر چاکنایی عضلات حنجره برای کنترل آن و از دست ندادن نتی که شما در آن مشغول آواسازی هستید متحمل فشار شده و دچار اسپاسم می‌شوند. درصورتی‌که فشار زیر چاکنایی از حد لازم کمتر باشد نیز صدا با افت کیفیت مواجه می‌شود که رفتار جبرانی شما برای این نقص اعمال فشار بیشتر برای محکم‌تر کوبیدن تارهای صوتی برای تولید صدایی با بلندی بیشتر است.
سؤال اینجاست پس این حد وسطی که باید رعایت شود تا صدایی باکیفیت و بی فشار داشته باشیم کجاست؟
چگونه خستگی صوتی را برای خود خلق می‌کنید
جریان هوابرای اواسازی از یک منبع واحد، یعنی ریه‌ها سرچشمه می‌گیرد. جریان هوا یک‌طرفه است، جریان همکاری در تولید نوسان در تارهای صوتی درنهایت از طریق بینی یا دهان خارج می‌شود. فرد برای اواسازی باوجود فشار ریه‌ها و ( گاهی اوقات ) کشش بیش‌ازحد عضلات، نیاز به تلاشی دارد که می‌تواند در طول زمان برای حنجره و عضلات آن خسته‌کننده شود. اینجاست که خستگی صوتی خلق می‌شود .
Sovt چیست؟ Sovt یک‌راه حل فوق‌العاده
به معنای لغوی یعنی مسیر آوایی نیمه‌باز-نمیه بسته و این به چه معنا است؟ Semi-occluded vocal tract (SOVT) هنگامی که دهان تا حدی مسدود شده است و در این حالت شروع به تمرینات صداسازی می‌کنیم، در حقیقت خروجی هوا را از سیستم، محدود می‌کنیم. این کار آستانه فشار ریه را برای ایجاد نوسان با واردکردن فشار برگشتی از هوای منعکس‌شده لب‌ها و گونه‌ها کاهش می‌دهد و درنتیجه سیستم را دوطرفه می‌کند. به بیان ساده اگر لب‌های خود را به‌صورت محدود بازکنید و سپس خروج هوا همراه با تولید صدا را انجام دهید. باکم کردن میزان خروجی هوا از دهان، هوای اضافی را مجبور به بازگشت کردید و در امر به ریه‌ها فهماندید که فشار زیر چاکنایی باید کم شود!
- این بازتاب‌ها عملکردهای مکانیکی متعددی دارند. فشار برگشتی منعکس‌شده در مجرای صوتی، باعث ایجاد سیستم‌های فشارِ درست در بالای تار صوتی ( فشار داخل گلوت ) می‌شوند و به‌طور کارآمد یک‌لایه‌ی محافظ از بالشتک‌های هوا در فضای بین تارهای صوتی ایجاد می‌شود .
- این رویداد باعث کاهش نیروی برخورد تارهای صوتی با یکدیگر می‌شود و از برخورد شدید تارهای صوتی به هم با هر چرخه نوسانی جلوگیری می‌کند. به‌علاوه، فشار اضافی ایجادشده در بالای تارهای صوتی به آن‌ها کمک می‌کند تا در برابر افزایش فشار ساب گلوتیک مقاومت کنند.
مزایای استفاده از تمرینات sovt عبارت‌اند از:
- آواز خواندن به‌ویژه در فرکانس‌های بالا راحت‌تر می‌شود
- انتقال سریع‌تر بین رجیسترها و رزوناتورها امکان‌پذیر می‌شود.
- برای شروع به آواز فشار بسیار کمتری موردنیاز است.
- پرتاب صدا و حجم صدا بهبود پیدا می‌کند.
- لحن، تن و طنین تقویت می‌شوند.
نمونه‌ای از تمرینات sovt که احتمالا با آن آشنایی دارید تریل لب است.
در تریل لب دقیقاً شما مجرای خروجی هوا را نیمه‌باز نگه داشتید و سعی در کنترل خروج هوادارید. تریل لب را هم‌اکنون انجام دهید.. چه حسی دارید؟
تریل لب شامل استفاده از فشار تنفس برای ایجاد لرزش لب‌ها در برابر یکدیگر است – مانند صدای “قایق موتوری” که یک کودک تولید می‌کند. شروع به گفتن همخوان [b] کنید اما لب‌ها را به‌آرامی در کنار هم قرار دهید ، سپس با فشار تنفسی قوی و ثابت بازدم اجازه دهید لرزش لب‌ها انجام شود. اگر لب‌ها ارتعاشی ندارند ، سعی کنید گونه‌ها را به‌آرامی فشار دهید (برای اینکه لب‌ها بیشتر شل شوند) یا آن‌ها را بکشید (برای سفت کردن لب‌ها). پس از ارتعاش لب‌ها، سعی کنید یک سطح آواز را اضافه کرده و سپس آن را تغییر دهید. سپس از تریل لب با الگوهای ملودیک مختلف استفاده کنید.
مجرای صوتی نیمه‌باز در افراد مختلف با رویکردهای متفاوت سبب تولید تمرین‌های جدید و متفاوتی شده است. هر چیزی که فشار داخل دهانی ایجاد کند ، می‌تواند به‌عنوان مجرای صوتی نیمه مسدود طبقه‌بندی و شناخته شود . این تمرینات شامل تغییر در فرکانس‌های صداهای m, n , v , z تریل زبان و لب ، و یا حتی آواز خواندن با انگشتان روی دهان باشد. فشار داخل دهانی، میزانی از مقاومت را در برابر بازدم هنگام آواسازی (صداسازی) ایجاد می‌کند، که باعث کشیده شدن و باز شدن تارهای صوتی می‌شود . وقتی به میزانی از مقاومتی برسیم که متناسب با نوع صدای مدنظر ما است، از فرکانس‌های بالاتر (هارمونیک) موجود در دامنه صوتی برای مدت بیشتری می‌توانیم استفاده کنیم ، پس به سبب آن از صدایی پرطنین‌تر، راحت‌تر، کم‌فشار تر و سالم‌تر بهره‌مند می‌شویم . افزایش طنین به ما کمک می‌کند تا کارایی صوتی‌مان بهینه شود ، به صورتی که ازنظر صوتی کمتر خسته شویم و بدون تلاش بی‌مورد به نت‌های بالادست یابیم.
یک تمرین جدید و ایمن
حتماً می‌دانید که اشتباه انجام دادن تمریناتی نظیر تریل لب نه تنها به ما کمک نمی‌کند بلکه سبب آسیب نیز می‌گردد. پس چگونه می‌توان به راه‌حلی دست‌یافت که هم از مزایای این روش استفاده کنیم هم بدانیم که راهی که می‌رویم ایمن است و به ما آسیب نمی‌رساند؟
استفاده از نی!
نی‌ها یکی از وسیله‌هایی هستند که در این راه می‌توانند به ما کمک کنند. چراکه اندازه ثابت و مقاومت بالاتری دارند. آواز خواندن با نی تأثیر بسزایی دارد ولی تمرینات دیگر برای مجرای صوتی نیمه‌باز این تأثیر را ندارد زیرا نی به‌عنوان امتداد بخش صوتی شما عمل می‌کند ( لوله‌ای که از لب به‌طرف تار صوتی امتداد می‌یابد ).
از چه مدل نی برای تمرین این روش می‌توانیم استفاده کنیم؟
- نی‌های معمولی دارای قطر داخلی تقریباً 2.5 میلی‌متر (3/3 2 اینچ) در مقابل نی نوشابه استاندارد با قطر داخلی تقریباً 5 میلی‌متر (3/1 6 اینچ) هستند.
- اسمیت و تیتز در سال (2017) دریافتند که قطر نی‌های 2.5 میلی‌متری یا بیشتر اهمیت بیشتری دارد. اما به‌عنوان یک موضوع عملی، تفاوت کمی در طول‌های 10 تا 20 سانتی‌متر (4 تا 8 اینچ) وجود دارد. درحالی‌که استفاده از نی‌های 2.5 میلی‌متری برای بسیاری از خوانندگان دشوار است، و استفاده از نی‌هایی با سایزهای 3/5 تا 4 میلی‌متر و 5 میلی‌متری می‌توانند مناسب باشند تا زمانی که خواننده بانی‌های 2.5 میلی‌متری مهارت پیدا کنند.
- خوانندگان می‌توانند از دو نی 2.5 میلی‌متری باهم استفاده کنند.
- لب‌ها را به‌آرامی در اطراف نی قرار دهید و از طریق آن تولید صدا کنید. نی را با یکدست نگه‌دارید تا از سفت شدن لب‌ها برای نگه‌داشتن آن جلوگیری شود. همچنین مطمئن شوید که هیچ هوایی از بینی خارج نمی‌شود.
دو مزیت عمده تمرینات SOVT
- شاید مهم‌ترین فایده تمرینات SOVT پشتیبانی از ارتعاشات تارهای صوتی باشد.
- برخی از تمرینات نی به‌طوری اثر بی‌نظیری بر نظم جریان هوابر گلوت می‌گذارند، درنتیجه به ارتعاش تارهای صوتی کمک می‌کنند. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد ، رزونانس بهبود می‌یابد.
- دومین فایده ، ماساژ درمانی احتمالی فشار هوای تپنده بر روی تارهای صوتی است. (به این فکر کنید که اثر ماساژ عضلات خارجی که بسیار تأثیرگذار بر صداست حال در درون حنجره نیز اتفاق بیفتد! این عمل سبب کاهش شدید تنش در عضلات حنجره می‌گردد.)
چگونه نی آوازی انتخاب کنیم؟
- در این مرحله ممکن است که بپرسید، کدام نی برای من مناسب است
- این درنهایت بستگی به هدف شما دارد، همچنین این امر از فردی به فرد دیگر ، روزبه‌روز ، و حتی کاری به کار دیگر متفاوت است . اگر به دنبال تمرینات خوبی برای بهبود توانایی صوتی خود هستید ، پس نی با مقاومت بیشتر برای شما بهتر است . اگر تار صوتیتان دچار ضعف شده است و به دنبال راهی برای بازگشت به موقعیت نرمال قبلی خود هستید ، پس نی با مقاومت کمتر برای شما بهتر است . به‌علاوه ، یک اجماع کلی بین محققان وجود دارد که مقاومت بیشتر می‌تواند برای بیماران مبتلابه فلج تار صوتی یا تغییرات مربوط به پیری صوتی مفید باشد ( لطفاً سعی نکنید از این اطلاعات به‌جای مشاوره استفاده کنید )
- مهم‌ترین نکته در اینجا این است که نی یک ابزار شگفت‌انگیز برای کمک به بهبود توانایی صوتی است و اینکه نی‌های مختلف تأثیرات متفاوتی بر روی تارهای صوتی دارند . با این حساب شما نه یک نی بلکه بستگی به حال روزانه و شرایط خود نیاز به صدها نی پیدا می‌کنید که تهیه این نی‌ها در اندازه‌ها و مقاومت‌های متنوع بسیار سخت و هزینه‌بردار است.
- همچنین ممکن است این نی‌ها پس از تهیه به‌مرورزمان گم شوند یا کثیف شوند… نی‌های پلاستیکی در جریان گرما و دمای پیرامون تغییر شکل داده و کارایی خود را از دست می‌دهند.
- بنابراین یک نی که تمام نیازهای تمرینی شما را در عین مقاومت و کارایی تأمین کند می‌تواند بهترین گزینه باشد.
برای خرید نی مناسب برای انجام تمرینات SOVT و همچنین برای مشاهده تمرینات تصویری آوازی با SOVT یا نی وکو وینگ روی لینک های زیر کلیک کنید